Grote en kleine trauma’s
Trauma kan in een klein hoekje zitten, heeft vaak verwoestende gevolgen. Wanneer we aan trauma denken, komen vaak heftige situaties in gedachten, zoals oorlogen, misbruik of verlies. Toch kunnen ook minder opvallende ervaringen, zoals je onbegrepen, veroordeeld of buitengesloten voelen, als traumatisch worden ervaren.
Van het laten vallen van een smartphone tot het vallen van je fiets, trauma’s kunnen ontstaan door elke vorm van controleverlies.
Wanneer je de controle verliest tijdens dergelijke momenten, slaat je lichaam alle zintuigelijke signalen op met een alarmcode. Als deze alarmcodes in het hier-en-nu worden geactiveerd, ontstaat er stress en bevind je je in een stressreactie.
Trauma: controleverlies veroorzaakt black-out
Als iemand een traumatische ervaring meemaakt, ontstaat er tijdens de meest intense momenten controleverlies. In reactie op dit controleverlies activeert het lichaam diverse processen, waaronder een krachtige cortisolinjectie, om de persoon zo snel mogelijk alert te maken en zichzelf in veiligheid te brengen. Deze cortisolinjectie zorgt ervoor dat alle zintuigelijke signalen op dat moment gefragmenteerd worden opgeslagen, waardoor er geen volledige herinnering wordt aangemaakt.
Op dit moment neemt het onderbewuste – de automatische piloot die gericht is op veiligheid – het over van het bewustzijn. Dit resulteert in een korte of langere black-out (van seconden tot minuten of zelfs uren). Dit black-out mechanisme zorgt ervoor dat de meest pijnlijke momenten in iemands leven “weg” zijn.
Stress als reactie op een eerder controleverlies
Ons onderbewuste doet er alles aan om nieuw controleverlies te voorkomen. Daarvoor scant het de huidige werkelijkheid op eerdere alarmsignalen. Wanneer het vergelijkbare zintuiglijke signalen opvangt, slaat het groot alarm om te voorkomen dat we dezelfde ellende opnieuw zullen meemaken. Deze triggers kunnen zich overal en op elk moment voordoen en zorgen ervoor dat we ongewenst gedrag kunnen gaan vertonen.
Er is een fundamenteel verschil tussen stress en trauma;
Stress is een automatische reactie op een eerder controleverlies (trauma) vanwege de zintuiglijke signalen die het controleverlies oproepen. Bij stress bevindt de persoon zich nog binnen een tolerantie niveau, wat betekent dat er nog bewustzijn actief is. Hier kunnen vecht-, vlucht- en bevriesreacties optreden, wat normale reacties zijn op dreiging.
Bij controleverlies, daarentegen, is het bewustzijn van de persoon uitgeschakeld, en neemt het oerbrein, het meest primitieve deel van de hersenen, de controle over. In deze staat reageert de persoon puur instinctief en is niet meer toerekeningsvatbaar. Dit kan optreden tijdens zeer ernstige en overweldigende situaties.
Jeugdtrauma geeft problemen
Vooral trauma’s opgelopen in onze jeugd kan een enorme impact hebben op onze leefstijl en gezondheid. Hoe eerder en/of frequenter we trauma’s (controleverlies) we meemaken, hoe groter de kans op risicovol en ongezond gedrag op latere leeftijd.
In Amerika is hier grootschalig onderzoek naar gedaan: de ACE-study. Hieruit blijkt dat er een sterk verband is tussen jeugdtrauma en negatieve lichamelijke, psychische en sociale problemen. Zo hebben mensen met een jeugdtrauma 4 tot 12x meer kans op gezondheidsrisico’s door alcohol- of drugsgebruik en depressies. Ook is er een verband tussen de 5 van de top 10 doodsoorzaken en jeugdtrauma.
Hieronder kan je TED Talk hierover bekijken.
Triggers (alarmcodes) en trauma opheffen
Praten over traumatische gebeurtenissen of deze herbeleven biedt vaak weinig tot geen oplossing.
Om trauma’s op te lossen, moeten de zintuigelijke signalen, die de persoon in alarmfase brachten, losgekoppeld worden van het alarmcentrum. Dit vereist het leggen van nieuwe neurale verbindingen. Oude verbindingen tussen neuronen moeten worden verbroken, en nieuwe verbindingen moeten worden aangemaakt. Hierdoor verdwijnen de alarmen en keert er rust terug in het lichaam.
Daarnaast moeten de trauma-gerelateerde programmeringen in de hersenen worden aangepakt. De onderbewuste overtuigingen en gedragspatronen die voortkomen uit het trauma moeten worden herschreven, zodat iemands leven een andere richting kan inslaan.
Ben je klaar om aan de slag te gaan met het oplossen van (jeugd)trauma? Plan hieronder een transformatiesessie, intakegesprek of een sessie naar keuze.
