Stress: iedereen ervaart het anders

Stress is een unieke ervaring voor iedereen. De intensiteit, vorm en duur van stress verschillen van persoon tot persoon.

Zo zou jij kunnen stralen van geluk en uitkijken naar jouw vliegreis om op vakantie te gaan. Voor een ander, die vliegangst heeft, is dit een minder prettige ervaring.

Zo kan jij snel bevriend raken met honden of katten. Maar heeft de ander minder affiniteit met dieren. Of vindt die katten of honden wel leuk, maar is die daar allergisch voor.

Het opkomen van vliegangst of een allergie zijn onderbewuste mechanismes. Ze kunnen onze verlangens, doelen en wensen behoorlijk in de weg zitten. Maar hoe komt dit eigenlijk?

 

Hoe stress ons brein beïnvloedt

Stress is een automatische reactie op bedreigende situaties (trauma) en wordt aangestuurd door ons autonome zenuwstelsel.

Als we geconfronteerd worden met een stressvolle situatie, activeert ons brein het sympathische zenuwstelsel. Dit veroorzaakt een verstoring in het corpus collosum, oftewel de hersenbalk. Hierdoor raakt de verbinding tussen beide hersenhelften en de informatie die aan beide hemisferen ter beschikking komt verstoord.

Brein hemisferen met links voor logica en rechts voor creativiteit

Hierdoor raakt één hersenhelft over-actief en de andere juist te weinig actief. Als onze rationele kant over-actief is, hebben we geen voeling meer met wat we zeggen en doen en hoe het bij anderen overkomt. Als onze emotionele kant over-actief is, kunnen we ons niet concentreren en hebben we moeite om dingen te onthouden. We worden dan overgevoelig en geïrriteerd. Wanneer er een conflict is tussen beide hersenhelften, verstarren we. We ervaren onszelf vaak als een last en het lijkt dan alsof de wereld aan ons voorbij gaat.

Dit zijn de stressreacties die bekend staan als vechten, vluchten en verstarren. Het zijn onderbewuste mechanismen die zijn geëvolueerd om onze veiligheid als mens te waarborgen, maar die ons onbedoeld kwetsen met mentale angst, bovenmatige emotionele reacties, fysieke uitputting en chronische ontstekingen.

 

Verschillende soorten stressreacties

Bij rationele stress willen we bewijzen dat wij het juist hebben en de ander fout. We gebruiken veel woorden om onszelf uit te leggen en houden een lang betoog tegen of over de ander. Vaak stellen we ons zowel letterlijk als figuurlijk boven de ander en is onze lichaamstaal vernederend. ‘Rationele stress’ kan leiden tot wraak nemen, een gemene streek uithalen of pestgedrag vertonen. Als we voortdurend in rationele stress verkeren, worden we cynisch of sarcastisch.

Bij emotionele stress worden kleine zaken emotioneel uitvergroot. We voelen ons tekort gedaan of machteloos om iets te ondernemen en ervaren onszelf als slachtoffer van de situatie. Als we overgevoelig stressen, kunnen we ons moeilijk concentreren en zijn we voortdurend bezig met de situatie waaronder we lijden. Ons blikveld wordt zo vernauwd dat één situatie ons hele leven lijkt te beheersen.

Wanneer ons brein bij stress in conflict raakt, verstarren we. Typische reacties bij bevriezen zijn gevoelloosheid, stilvallen, niet kunnen bewegen, verwarring en het gevoel vast te zitten. Dat merken we vooral lichamelijk door fysieke symptomen zoals vermoeidheid, maag-, buik-, rug- of hoofdpijn, verlies van interesse of zelfs burn-out en depressie.

Stressreacties en gezondheid: ziektes en aandoeningen

Stress is niet alleen een psychologische en sociale belasting, maar heeft ook aanzienlijke fysieke gevolgen. Als dit proces te vaak gebeurt, krijg je aandoeningen, wat ook wel ziektes genoemd wordt. Je krijgt uitputting van dezelfde hormonen en terugkoppelingssystemen in het lichaam. En afhankelijk van welk orgaan het eerst of het meest deze uitputting toont, krijg je andere namen, andere diagnoses. Het mechanisme is echter vaak hetzelfde: trauma geeft alarmen in je brein – iedere keer het alarm aanslaat, doe je stressreacties (fysiek, emotioneel, mentaal en spiritueel) en de fysieke stressreacties leiden tot fysieke symptomen. Je lichaam vertelt jou dat het met deze alarmen (+ stressreacties) niet gediend is, dat je iets aan je leven moet veranderen én dat je de alarmen moet afzetten…

Hemisferen van de hersenen met een vrouw ervoor

Jouw eigen brein als medicijn

Wat er gebeurt bij stress, is dat er tussen de verschillende delen van de hersenen minder verbindingen gemaakt worden. Op zo’n moment opereren we vanuit slechts één halfrond van onze hersenen, de linker- of de rechterhersenhelft. Daardoor werken onze hersenen minder goed en vertonen we stressreacties. Het is dus belangrijk om die verbindingen zo snel mogelijk te herstellen.

Methoden uit de energie psychologie bieden hier een oplossing voor. Ze richten zich op het opheffen van de ‘alarmen’ veroorzaakt door trauma door de hersenhelften weer met elkaar te laten verbinden. Dit creëert een ‘verbonden brein’, wat leidt tot het opgeloste stress en het uitschakelen van de vecht-, vlucht-, en bevriesreacties.

Dit proces leidt niet alleen tot innerlijke rust en ontspanning, maar moedigt ook aan tot positieve veranderingen in levensstijl. Door onze perceptie van (stressvolle) problemen te veranderen, ontstaat er ruimte voor nieuwe, gezonde gewoonten en bouwen we aan een veerkrachtiger zelf.

Johan

Johan

Exploreer jouw nieuwsgierigheid. Deel je verhaal. Of stel een vraag.

I will be back soon

Johan
Hallo👋 Johan hier. Kies hieronder hoe je met mij wilt chatten. Via WhatsApp of Facebook Messenger.
Start chatten met:
chat Chatten?